1- گروه روانشناسی و مشاوره، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران ، reyhane.sheykhan@gmail.com 2- گروه روانشناسی و مشاوره، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران 3- گروه روانشناسی، دانشگاه اراک، اراک، ایران
چکیده: (18 مشاهده)
مقدمه:اختلال وسواس مو کندن (TTM) با پریشانی روانی فراوان، آسیب اجتماعی و نرخ شیوعی بالاتر از تصور همراه است. دربارۀ سبب‌شناسی این اختلال علاوه بر عوامل شناختی و رفتاری، توجه به عامل فراشناختی می‌‌تواند مهم باشد؛ ازاین‌رو، در پژوهش حاضر، اثربخشی یک مداخلۀ روان‌شناختی هشت جلسه‌ای- تکنیک آموزش توجه- بر فراشناخت‌‌های دختران نوجوان با وسواس مو کَنی بررسی شد. مواد و روشها:پژوهش حاضر نیمه‌‌آزمایشی با طرح پیشآزمون و پسآزمون با گروه کنترل بود. تعداد 20 دختر در بازه سنی 15 تا 18 سال با وسواس مو کندن (با توجه به معیارهای راهنمای تشخیصی آماری اختلالات ویرایش پنجم برای وسواس موکنی و نمرۀ بالاتر از برش در پرسش‌نامۀ وسواس موکنی) با روش نمونه‌گیری در دسترس، با مراجعه به کلینیک‌‌های مشاوره و روانشناسی شهر اراک در سال 1402 به‌عنوان نمونه انتخاب گردیدند. شرکت‌کنندگان در پژوهش به‌عنوان پیشآزمون و پسآزمون، پرسش‌نامۀ وسواس موکنی و باورهای فراشناختی را تکمیل کردند. گروه آزمایش 8 جلسه آموزش توجه دریافت نمود و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. درنهایت، داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌‌افزار SPSS vol.22 و به روش تحلیل کوواریانس تک‌متغیره در سطح 0.05>P بررسی شد. یافته های پژوهش: دو گروه آزمایش و کنترل که همگی دختر، مجرد، در بازه سنی 15 تا 18 سال و مبتلا به وسواس کندن مو بودند، از لحاظ میانگین سنی و وسواس کندن مو تفاوت آماری معناداری نداشتند؛ اما میانگین گروه‌ها در پسآزمون متغیرهای وابسته، یعنی باورهای مثبت دربارۀ نگرانی (P=0.001، F=126.187)، کنترلناپذیری و خطر افکار (P=0.001، F=76.806)، نبود اطمینان شناختی (P=0.001، F=145.461)، نیاز به کنترل افکار (P=0.001، F=108.642) و خودآگاهی شناختی (P=0.001، F=48.972) تفاوت معناداری باهم داشتند. بحث و نتیجه‌گیری: ازآنجاکه تکنیک آموزش توجه بر باورهای مثبت دربارۀ نگرانی، باورهای منفی دربارۀ کنترلناپذیری و خطر، باورهایی دربارۀ نبود اطمینان شناختی، خودآگاهی شناختی و باورهای منفی دربارۀ اندیشۀ خرافی، تنبیه و مسئولیت‌‌پذیری دختران نوجوان با وسواس کندن مو تأثیر داشت، این مطالعه بینش مفیدی دربارۀ نقش فرایندهای توجه در درمان اختلال وسواس کندن مو ارائه می‌‌دهد که مبنایی برای پژوهش‌‌های آتی فراهم می‌‌کند.
Sheykhan R, Hashemi F, Sepahvand T. Effectiveness of Attention Training Technique on the Metacognitions of Adolescent Girls with Trichotillomania Disorder. J. Ilam Uni. Med. Sci. 2025; 32 (6) :57-68 URL: http://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-8293-fa.html
شیخان ریحانه، هاشمی فاطمه، سپهوند تورج. اثربخشی تکنیک آموزش توجه بر فراشناخت های دختران نوجوان با وسواس مو کندن. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام. 1403; 32 (6) :57-68
