:: دوره 32، شماره 1 - ( 1-1403 ) ::
جلد 32 شماره 1 صفحات 115-99 برگشت به فهرست نسخه ها
مدل‌سازی ریاضی پیش‌بینی رشد جمعیت تا 1420 ایران
علی احسانی1 ، منصور شریفی* 2، شهلا کاظمی پور3
1- گروه جمعیت‌شناسی ، واحد تهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران
2- گروه جمعیت‌شناسی ، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران ، sharififim@ut.ac.ir
3- گروه جمعیت‌شناسی ، دانشگاه تهران ، تهران ، ایران
چکیده:   (305 مشاهده)
مقدمه: در شرایط کنونی ایران، ثابت بودن میزان رشد جمعت طی سال‌‌های اخیر امری بعید است. آمارهای موالید، مرگ‌ومیر و نتایج سرشماری‌‌های 1335 الی 1395 نشان می‌‌دهند که طی 60 سال گذشته، میزان رشد جمعیت سیر صعودی بسیار اندکی داشته است.
مواد و روش­ها: مدل‌‌سازی ریاضی یک بخش استاندارد برنامۀ محاسباتی به منظور پیش‌بینی رشد جمعیت است‌‌. در این تحقیق از این مدل به‌عنوان یک ابزار کاربردی و آموزشی جهت پیش‌‌بینی جمعیت ایران تا سال 1420 هجری شمسی استفاده شد.
یافته­های پژوهش: با استفاده از نتایج داده‌‌های سرشماری‌‌های انجام‌شدۀ ایران از سال 1335 الی 1395 جمعیت کل، با روش مدل‌‌سازی ریاضی استاندارد، پیش‌بینی جمعیت از طریق مدل‌‌های مختلف ریاضی بررسی و مطالعه گردید. از میان روش‌‌های مختلف، مدل‌‌سازی ریاضی پیش‌‌بینی رشد تشریحی (نمایی) جمعیت برای داده‌‌های جمعیتی گذشته بسیار دور سازگاری مفیدی را نشان داد؛ اما برای پیش‌بینی جمعیت ایران در افق‌‌های آینده کارایی و تناسب خوبی دارد که در افق 1420، جمعیت کل 113215189، جمعیت مردان 57366315، جمعیت زنان 55848874، جمعیت نقاط شهری 83786814، جمعیت نقاط روستایی 29428375 و جمعیت ایران طی سال 1410 هجری شمسی بالغ بر 100 میلیون نفر برآورد شده است.
بحث و نتیجه‌گیری: با استفاده از ترکیب دو مدل تشریحی و مدل مبالغه‌آمیز (هیپربولیک) می‌‌توان زمان مضاعف‌‌سازی جمعیت ایران پس از 59 سال، یعنی در سال 1454، به جمعیت کل 159852540 نفر و همچنین جمعیت کل سرشماری 1395 پس از 59 سال، در سال 1454 نیز دو برابر می‌‌شوند؛ همچنین با استفاده از مدل‌‌سازی ریاضی، به برآورد تعداد کل افرادی که 100 هزار سال پیش از سرشماری 1335 میزیستند، نیز می‌‌توان دست یافت.
 
واژه‌های کلیدی: پیش‌‌بینی جمعیت، مدل‌سازی ریاضی، رشد نمایی، رشد هیپربولیک، زمان مضاعف‌‌سازی
متن کامل [PDF 1513 kb]   (134 دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي | موضوع مقاله: علوم اجتماعی
دریافت: 1402/3/13 | پذیرش: 1402/7/4 | انتشار: 1403/2/15
فهرست منابع
1. Zanjani HA. Demographic changes of household in iran. JPAI 2006;1:61-80.
2. Schröder M. Concepts and topics. Sharelife Methodology, 2011; 11:26-94.
3. Abbasi-Shavazi M, Mehryar, A, Jones G, Mcdonald, P. Revolution, war and modernization: Population policy and fertility change in Iran. J Popul Res 2002; 25: 19. doi: 10.1007/BF03031967.
4. Hathout D. Modeling population growth: exponential and hyperbolic modeling. Appl Math 2013;4:299-304. doi: 10.4236/am.2013.42045.
5. Bender B. Asymptotic approximations for the number of fanout-free functions. IEEE Trans Comp 1978;100:1180-3. doi: 10.1109/TC.1978.1675021.
6. Fulford G. Mathematical modelling using scenarios, case studies and projects in early undergraduate classes. Int J Math Educ Sci Technol 2023; 55:1-12. doi:10.1080/0020739X.2023.2244490.
7. Hajilo M, Pennington-Gray L, Riahi V, Talkhab A. A Risk Management Assessment of Rural Villages in Abhar County, Iran Using Spatial Analysis and Disaster Readiness Surveys. Preprints 2017: 7. doi: 10.20944/preprints201707.0067.
8. Ghafari G, Karimi A, Nozari H. Trend study of quality of life in Iran. Social Studies Res Iran 2012; 1:107-34. doi: 10.22059/JISR.2013.36564.
9. Behnood M, Morovati M, Ghanei Bafghi M J. Prioritizing effective factors on dust through DPSIR model and decision-making methods in Rigan city, Kerman province. DEEJ 2022; 9:15-28. doi: 10.22052/deej.2020.9.26.11.
10. Namazi A, Rafiey H, Mousavi M, Setareh Forouzan A. Ghaed Amini, G. A systematic review of studies on the factors affecting the quality of life in the general population of Iran. J Health Literacy 2021; 5: 17-30. doi: 10.22038/jhl.2021.54455.1143.
11. Nemati M, Sardari Charmi A. Analysis of Latiyan Dam Catchment's Water Resource Condition Based On DPSIR Conceptual Model. Human Environ 2017; 15: 31-46.
12. Anabestani A, et al. The Role of Rural Management (Dehyaries) in Sustaining Rural Settlement Population (Case Study: Meymand District). JSHSP 2014; 9:59-72. doi:10.30490/RVT.2020.342324.1205.
13. Nasrilazadeh MJ, Saraei H. The structural and functional differetiation of Military organizations from the political institutions. Iran J Sociol 2008;9:24-57. doi: 10.30510/PSI.2022.328748.3080.
14. Dehghan nezhad R. The Role of Parents in the Sociability of Children According to Quran. Biannual J Res Interpret Quran 2022; 9: 165-96.
15. Kashani-Sabet F. 'Iran’s Population Policies: A Historical Debate', in Rickie Solinger, and Mie Nakachi (eds), Reproductive States: Global Perspectives on the Invention and Implementation of Population Policy (New York, 2016; online edn, Oxford Academic 2016. doi:10.1093/acprof:oso/9780199311071.003.0007.
16. Sadidpour S, Ghaneirad MA. The Evolution of Madness in the Lasting Texts of Persian Literature. Textual Criticism of Persian Literature 2014; 6: 23-42.
17. Mehrolhassani MH, Mirzaei S, Poorhoseini SS, Oroomiei N. Finding the reasons of decrease in the rate of population growth in Iran using causal layered analysis (CLA) method. Med J Islam Repub Iran 2019; 33:92. doi:10.34171/mjiri.33.92.

Ethics code: 0009-0000-5595-3376

XML   English Abstract   Print

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.
دوره 32، شماره 1 - ( 1-1403 ) برگشت به فهرست نسخه ها