مقدمه: هیداتیدوزیس یکی از بیماری ­های مشترک انگلی بین انسان و حیوان و از رده سستودها با انتشار جهانی است. بیماری از دو بعد بهداشت عمومی و خسارت های اقتصادی دارای اهمیت فراوانی می باشد. این انگل تنوع ژنتیکی بسیار بالایی دارد و شامل کمپلکسی از ژنوتیپ های مختلف است. معمولاً در مناطق آندمیک از لحاظ بیولوژی، تنوع ژنتیکی نسبتاً زیادی در انگل وجود دارد که بر چرخه زندگی انگل، مسیرهای انتقال، بیماری­ زایی، آنتی ­ژنیسیتی، ایمنی زایی، پاسخ به داروها، همه ­گیر شناسی و کنترل این بیماری تاثیرگذار است. این مطالعه با هدف بررسی تنوع ژنوتیپی انگل اکینوکوکوس گرانولوزوس در ایزوله ­های سگ های ولگرد در شهرستان ایلام در غرب ایران انجام شد.

مواد و روش­ ها: انگل بالغ از روده کوچک سگ­ های ولگرد جمع آوری شد. پس از استخراج DNA، نواحیmitDNA-cox1 با PCR تکثیر و محصولات PCR با روش PCR-RFLP با دو آنزیم Alu1 وHpaII  آنالیز شدند. برای تایید نتایج PCR-RFLP تعدادی از محصولات PCR تعیین سکانس شدند. با استفاده از نرم افزار MEGA6 آنالیز انجام شد.

یافته­ های پژوهش: از مجموع 75 نمونه سگ،  تعداد 20 نمونه(66/26 درصد) به انگل اکینوکوکوس گرانولوزوس آلوده بودند. اندازه قطعات تکثیر یافته با cox1تمام ایزوله ها در PCR دارای باندهای مشابه و برابر bp450 بود. الــگو قطعـــات حـــاصل از PCR-RFLP با آنزیم Alu1 دو قطعه 175 و 275 و با آنزیم HpaII 265 و 185 جفت باز به دست آمد. بر اساس نتایج  PCR-RFLP و تعیین توالی همه ایزوله های سگ ژنوتیپ ­های مشابهی نشان دادند. آنالیزهای مولکولی و فیلوژنتیکی مشخص کرد که این ژنوتیپ ها با موارد ثبت شده در بانک ژن جهانی 100-99 درصد مشابهت و هم­ پوشانی داشتند.

بحث و نتیجه ­گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که تشابه بین اندازه قطعات باندهای  DNAاکینوکوکوس گرانولوزوس در ایزوله­ های سگ با روش ­های PCR-RFLP و تعیین توالی وجود دارد که بیانگر وجود ژنوتیپ ­های متشابه انگل در منطقه ایلام است و حداقل یک ژنوتیپ از انگل حضور دارد که متعلق به کمپلکس اکینوکوکوس گرانولوزوس سنسو استریکتو(G1-G3) می­ باشد. این مطالعه دارای اهمیت بهداشی و محیطی است زیرا بیماری خاستگاه حیوانی دارد و محیط پیرامون انسان را آلوده می سازند. این اطلاعات دلیلی بر اهمیت کنترل همه ­گیر شناسانه و پیشگیری در بخش­ های پزشکی و دام­ پزشکی می ­باشد.