مقدمه: سکته مغزی سومین عامل مرگ و میر در جهان است. در سکته ایسکمیک که در 85 تا90 درصد از موارد سکته مغزی مشاهده می شود، جریان خون مغزی به دلیل انسداد عروق خونی قطع می شود و یک پروسه بسیار پیچیده در سطح سلولی و بافت شروع می شود که اصطلاحاً آبشار ایسکمی نامیده می شود و نهایتاً منجر به آسیب بافتی و بروز سکته ایسکمیک می شود. رویکرد درمانی در این زمینه ضعیف است و شناخت بیشتر مکانیسم های ملکولی کمک موثرتری به تشخیص و درمان می کند. از ابزارهای ارزشمند در شناخت فرآیند های ملکولی درگیر در بیماری ها، استفاده از روش های پروتئومیکس است که یک تصویر کلی از پروتئین های بیانشده در سطح سلول یا بافت را برای ما فراهم می سازد و اطلاعات باارزشی را برای توصیف پروسه های بیولوژیکی در اختیار ما قرار می دهد.
مواد و روش ها: در این مطالعه داده های حاصل از تغییرات پروتئوم مغز انسان در سکته ایسکمیک با استفاده از ژل الکتروفورز دو بعدی و طیف سنجی جرمی توسط برنامه DAVID مورد آنالیز قرار می گیرد. لیست ژن های مربوط به پروتئین های دارای بیان تغییر یافــته از مــقاله the proteome of human brain after ischemic stroke به دست آمد. یافته های به دست آمده توسط نرم افزار بیوانفورماتیکی DAVID مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ارتباط ژنی سکته ایسکمیک و سایر بیماری ها، خوشه بندی پروتئین های سکته بر اساس فرآیندهای بیولوژیک، جایگاه های درون سلولی و عملکردهای مولکولی از داده پایگاه GO انجام شد.
یافته های پژوهش: از 39 پروتئین شناسایی شده دخیل در سکته ایسکمیک 4 چارت مسیر بیولوژیکی به دست آمده، که در همراهی با بیماری های سیستم عصبی مرکزی هم چون پارکینسون، آلزایمر و هانتینگتون هستند. جایگاه بیشتر پروتئین ها در میتوکندری است و بیشتر پروتئین ها در فرآیندهای پاسخ اکسیداتیو و ایجاد نکروز و اپپتوز دخالت دارند.
بحث و نتیجه گیری: داده های حاصل از آزمایش های پروتئومیکس بر مبنای ژل الکتروفورز دو بعدی، نقش به سزایی را در درک پروسه ای که در طی سکته ایسکمیک اتفاق می افتد، دارند. شناسایی پروتئین ها می تواند به عنوان هدف های درمانی یا مارکرهای بیولوژیکی برای تشخیص و پیش بینی احتمال وقوع سکته مغزی مورد استفاده قرار گیرند.
omidi R, zali H, rezaee tavirani M, modara F. Investigation of Ischemic Stroke Mechanism by Analyzing Human Brain Proteome. J. Ilam Uni. Med. Sci. 2013; 21 (3) :98-108 URL: http://sjimu.medilam.ac.ir/article-1-1195-fa.html
امیدی رقیه، زالی حکیمه، رضایی طاویرانی مصطفی، مدارا فرهاد. بررسی مکانیسم سکته ایسکمی با آنالیز پروتئوم مغز انسان. مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام. 1392; 21 (3) :98-108