مقدمه: هیدروکربن های تک حلقه ای مانند بنزن، تولوئن، اتیل بنزن و زایلن(BTEX) ترکیبات آلی فرار، غیریونی و غیرقطبی می باشند که در ترکیب سوخت وسایل نقلیه و به عنوان حلال در فعالیت های صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. هدف از این مطالعه، بررسی کارایی خاک رس اصلاح شده با سورفکتانت های کاتیونی و غیر یونی(TTAB-Mt و PEG-Mt) به عنوان یک جاذب ارزان قیمت در حذف BTEX از محلول های آبی می باشد.

مواد و روش ها: آزمایشات جذب در مقیاس آزمایشگاهی و به صورت ناپیوسته انجام گرفت. اثر پارامترهایی مانند بارگذاری سورفکتانت(4-2/0 برابر ظرفیت تبادل کاتیونی خاک رس)، زمان تماس(24-0 ساعت)، pH(12-4) و غلظت آلاینده(200-10 میلی گرم بر لیتر) بر میزان جذب BTEX توسط خاک رس مورد بررسی قرار گرفت.

یافته های پژوهش: نتایج آزمایشات نشان داد که در بارگزاری سورفکتانت 2 برابر ظرفیت تبادل کاتیونی بر سطح خاک رس، بیشترین میزان جذب BTEX اتفاق می افتد. هم چنین زمان ماند بهینه جذب برابر 24 ساعت بود. ظرفیت جذب TTAB-Mt در حذف BTEX تقریباً برابر mg/g 11/22 و این مقدار برای PEG-Mt برابر mg/g 77/18 بود. هم چنین داده های به دست آمده از آزمایشات مطابقت بهتری با مدل ایزوترم فروندلیچ و مدل سینتیکی درجه دوم کاذب دارند.  

بحث و نتیجه گیری: با توجه به این که ظرفیت جذب دو جاذب تفاوت چندانی با هم نداشتند اما، با توجه به این که سمیت سورفکتانت غیر یونی کمتر از نوع کاتیونی می باشد و از طرفی دیگر ارزان تر می باشد، لذا جهت حذف BTEX پیشنهاد می شود که از خاک رس اصلاح شده با سورفکتانت غیر یونی به جای نوع کاتیونی استفاده گردد.