Journal of Ilam University of Medical Sciences
مجله دانشگاه علوم پزشکی ایلام
J. Ilam Uni. Med. Sci.
Medical Sciences
http://sjimu.medilam.ac.ir
96
journal96
1563-4728
2588-3135
doi
fa
jalali
1396
2
1
gregorian
2017
5
1
25
1
online
1
fulltext
fa
بررسی، ارزیابی و تعیین منشاء احتمالی هیدروکربن های آروماتیک چند حلقهای (PAHs)
در گرد و غبار خیابان، شهر اهواز: با نگرشی بر زمین شیمی پزشکی
Investigation Evaluation and Determination of Possible Source of Polycyclic Aromatic Hydrocarbons (PAHs) in the Street Dust of Ahvaz City Medical Chemistry Concerning
پژوهشي
Research
<p dir="RTL" style="margin-bottom:0in;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent:-.1pt;line-height:normal;"><strong><em><span style="font-family:b mitra;">مقدمه:</span></em></strong><span style="font-family:b mitra;"> به طور عمده <span style="color:black;">گرد و غبارهای </span>خیابانی تحت تأثیر آلودگی هیدروکربن­ های آروماتیک چندحلقه­ای (</span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAHs</span></span></span><span style="font-family:b mitra;">) قرار دارد. </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAHs</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> ترکیبات آلی هستند که فقط از کربن و هیدروژن ساخته شده­اند و دارای دو یا بیش از دو حلقه­ی بنزنی می­باشند. حضور این ترکیبات در گرد و غبار</span> <span style="font-family:b mitra;">خیابان، از منابع مختلف موجود در شهر، مانند وسایل نقلیه و صنایع منشاء می­گیرد و ممکن است که سلامت انسان و محیط زیست را تحت تأثیر قرار دهد. <span style="color:black;">هدف از انجام این مطالعه، بررسی میزان تأثیر این ترکیبات بر سلامت انسان ­ها و محیط زیست می­باشد.</span></span></p>
<p dir="RTL" style="margin-bottom:0in;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent:-.1pt;line-height:normal;"><strong><em><span style="font-family:b mitra;">مواد و روش ها:</span></em></strong> <span style="font-family:b mitra;">به منظور ارزیابی تعیین منشاء احتمالی هیدروکربن­های آروماتیک چندحلقه­ای در گرد و غبار خیابان شهر اهواز، تعداد 10 نمونه گرد و غبار از سطح شهر اهواز در فروردین ماه 1392جمع آوری شد. نمونه­ها پس از آماده­سازی توسط دستگاه </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">GC/MS</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> آنالیز شدند. <span style="color:black;">جهت تعیین منشاء احتمالی هیدروکربن­ های آروماتیک چند حلقه­ای از نسبت­ های زمین شیمیایی آروماتیکی و آنالیزهای آماری تحلیل خوشه­ای (</span></span><span dir="LTR"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">CA</span></span></span></span><span style="color:black;"><span style="font-family:b mitra;">) و تحلیل اجزای اصلی (</span></span><span dir="LTR"><span style="color:black;"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PCA</span></span></span></span><span style="color:black;"><span style="font-family:b mitra;">) استفاده گردید.</span></span></p>
<p dir="RTL" style="margin-bottom:0in;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent:-.1pt;line-height:normal;"><strong><em><span style="font-family:b mitra;">یافته های پژوهش:</span></em></strong> <span style="font-family:b mitra;">از 16 ترکیب </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> مهم تعیین شده توسط </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">EPA</span></span></span><span style="font-family:b mitra;">، 13 نوع ترکیب</span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH </span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> در نمونه­ های گرد و غبار شناسایی شد. دامنه مجموع غلظت ترکیبات </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> شناسایی شده بین 56/271 تا 58/3211 </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> بود. مقدار </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">ΣCOMB/ΣPAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> بین 53/0 تا 71/0</span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> با میانگین 66/0 </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> بود. نسبت </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ant/(Ant+Phe)</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> بین 10/0 تا 37/0 </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> و (</span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">BaA/(BaA+Chr</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> بین 17/0 و 57/0 </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> و </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">IND/(IND+BGP)</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> نیز بین 28/0 تا 37/0 </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> مشخص شد در همه ایستگاه­ های نمونه برداری، احتمال سرطان­زایی به وسیله فاکتور معادل سمیت(</span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">TEF</span></span></span><span style="font-family:b mitra;">) برای همه ترکیبات </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> محاسبه شد که مقدار بدست آمده ، کمتر از مقدار استانداردی بود که توسط کشور کانادا برای حفاظت سلامت انسان معین شده است (</span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">BaPeq</span></span></span><span style="font-family:b mitra;">600 </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">Ppb </span></span></span><span style="font-family:b mitra;">).</span></p>
<p dir="RTL" style="margin-bottom:0in;margin-bottom:.0001pt;text-align:justify;text-indent:-.1pt;line-height:normal;"><strong><em><span style="font-family:b mitra;">بحث و نتیجه گیری:</span></em></strong><span style="font-family:b mitra;"> در این مطالعه، نسبت­ های مولکولی و نتایج آنالیز آماری نشان دهنده منبع پیروژنیک برای </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> های ورودی به گرد و غبار خیابان و احتراق سوخت فسیلی بودند. بنزو پیرن به عنوان سرطان­زا ترین ترکیب </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> ، در همه­ی ایستگاه ­های نمونه­برداری با غلظت ­های مختلفی تشخیص داده شد. نتایج این مطالعه نشان داد که شهر اهواز به دلیل قرارگیری صنایع بالادستی و پایین دستی نفت، گاز و پتروشیمی شدیداَ تحت تأثیر این فرایندها به لحاظ نوع و ترکیب </span><span dir="LTR"><span style="font-family:times new roman,serif;"><span style="font-size:9.0pt;">PAH</span></span></span><span style="font-family:b mitra;"> ها می­باشد. </span></p>
<p><em>Introduction</em>: Street dust mainly is influenceed by pollution Polycylic aromatic hydrocarbons (PAH). PAHs are organic compounds which are formed from carbon and hydrogen and two or more benzene rings. Presence of these compounds in the dust of the street, from various sources in the city, like traffic and industry and may also affect human health and the environment. The aim of this study was to evaluate the effect of compounds on human health and the environment.</p>
<p></p>
<p><em>Materials & methods</em>: In order to assess and determine the possible origin of polycyclic aromatic hydrocarbons (PAHs) in the street dust of Ahvaz city, 10 samples of dust were collected from the city in March 2014. After preparation, the samples were analyzed by GC / MS<span dir="RTL">.</span> To determine the possible source of polycyclic aromatic hydrocarbons, geochemical aromatic ratios, statistical analysis, cluster analysis (CA), and principal components analysis (PCA) were used.</p>
<p></p>
<p><em>Finding</em>s: From 16 PAHs determined by the EPA, 13 PAHs were detected in dust samples. The total concentrations of PAHs were detected between 271.56 to 3211.58 Ppb. The ΣCOMB / ΣPAH was between 0.53 to 0.71 Ppb with 0.66 Ppb average. Ant / (Ant + Phe) was between 0.10 to 0.37 Ppb and BaA / (BaA + Chr) between 0.17 and 0.57 Ppb and IND / (IND + BGP) between 0.28and 0.37Ppb respectively. Probable carcinogenic were calculated by the toxicity equivalent factor (TEF) for PAHs in all sampling stations, it was lower than value of which is determined by Canada to protect human health (600BaPeq Ppb).</p>
<p></p>
<p><em>Discussion & Conclusions</em>: The results indicate pyrogenic source for PAH of street dust and combustion of fossil fuels. B (a) P is most cancer PAH compound, were detected in all sampling stations with different concentrations. Also, the result indicate that Ahvaz city is intensively affected by the oil and gas upstream and down industries and PAHs can correlate with this industries.</p>
گرد و غبار , شهر اهواز, هیدروکربنهای آروماتیک چندحلقهای(PAHs), سرطان
Street dust, Ahvaz city, Polycyclic aromatic hydrocarbons, Carcinogenic
121
137
http://sjimu.medilam.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-2361-1&slc_lang=fa&sid=1
Alireza
Zarasvandi
علیرضا
زراسوندی
zarasvandi_a@scu.ac.ir
9600319475328460038545
9600319475328460038545
Yes
Dept of Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
Fatemeh
Rastmanesh
فاطمه
راست منش
f.rastmanesh@gmail.com
9600319475328460038546
9600319475328460038546
No
Dept of Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
Fereshteh
Banitamim
فرشته
بنی تمیم
f.banitamim67@yahoo.com
9600319475328460038547
9600319475328460038547
No
Dept of Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
Babak
Mokhtari
بابک
مختاری
Bmokhtari@scu.ac.ir
9600319475328460038548
9600319475328460038548
No
Dept of Chemistry, Faculty of Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
گروه شیمی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران
Madineh
Saed
مدینه
ساعد
saedmadineh@yahoo.com
9600319475328460038549
9600319475328460038549
No
Dept of Geology, Faculty of Earth Sciences, Shahid Chamran University, Ahvaz, Iran
گروه زمین شناسی، دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران