مقدمه: با توجه به مقاومت روزافزون باکتری‌های بیماری‌زا نسبت به آنتی‌بیوتیک‌ها ضرورت دارد تا گیاهان دارویی حاوی آثار ضدباکتریایی شناسایی شوند. هدف از این مطالعه مقایسۀ اثر مهاری عطرمایۀ آویشن مرتعی نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های رایج در برابر باکتری‌های اشریشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس است.
مواد و روشها: این مطالعه در آزمایشگاه دانشگاه پیام نور استان تهران در سال ۱۴۰۱، به روش تجربی انجام‌شده است. بدین منظور، برگ و ساقۀ گیاه آویشن مرتعی از ارتفاعات کرمانشاه در مرحلۀ گلدهی کامل جمع‌آوری گردید. اسانس‌گیری با روش تقطیر با آب (طرح کلونجر) و شناسایی ترکیبات عطرمایه توسط کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی صورت گرفت. اثر ضد‌میکروبی عطرمایۀ این گیاه در غلظت‌های متوالی ۴۸/۰ تا ۲۵۰ میکرو‌گرم بر میلی‌لیتر علیه دو گونۀ باکتریایی، اشریشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس، با تعیین حداقل غلظت بازدارندگی در محیط براث، حداقل غلظت کشندگی در محیط آگار و دیسک‌دیفیوژن بررسی شد و نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های آمپی‌سیلین، سیپروفلوکساسین، اریترومایسین و سفکسیم به‌ترتیب با غلظت‌های ۱۰، ۵، ۱۵ و ۵ میلی‌گرم بر میلی‌لیتر ارزیابی گردید. از آمار توصیفی و آزمون آماری ANOVA برای تجزیه‌وتحلیل آماری با نرم‌افزار SPSS vol,۲۳ با سطح معنی‌داری ۰۱/۰ استفاده شد.
یافته های پژوهش: تجزیه‌وتحلیل به روش گازکروماتوگرافی جرمی نشان داد، در این گونه آویشن با ۴۲ مادۀ مؤثر، بیشترین ترکیب کارواکرول (۹۶/۶۶ درصد) است. غلظت‌های ۲۵۰، ۱۲۵ و ۵/۶۲ میلی‌گرم بر مول از عطرمایه در مهار هر دو باکتری بهتر از آنتی‌بیوتیک‌های انتخابی عمل کرده است. حداقل غلظت کشندگی برای باکتری‌های اشریشیا کلی و استافیلوکوکوس اورئوس به‌ترتیب برابر ۵/۶۲ و ۸۱/۷ میکرو‌گرم بر میلی‌لیتر بود.
بحث و نتیجه‌گیری: عطرمایۀ این گیاه در توقف رشد باکتری استافیلوکوکوس اورئوس نسبت به اشریشیا کلی مؤثرتر بود. با توجه به آثار ضدباکتریایی و آنتی‌سپتیک قابل‌توجه عطرمایۀ گیاه پیشنهاد می‌شود، آزمایش‌های بیشتری برای ارزیابی اثر آویشن مرتعی در نمونۀ حیوانی انجام گردد.
