مقدمه: از آن جا که کودکان مبتلا به سندرم داون از مشکلات تولیدی از جمله مشکلات واجی رنج می برند، و به نظر می رسد که چنین اختلالاتی در زبان های مختلف متفاوت باشند، لذا در این مطالعه به بررسی مقایسه ای فرآیندهای واجی در کودکان دو زبانه (فارسی-کردی) مقطع ابتدایی مبتلا به سندرم داون در دو زبان فارسی و کردی پرداخته می شود.
مواد و روش ها: روش تحقیق از نوع میدانی و توصیفی بوده و جامعه آماری مورد استفاده کودکان دو زبانه کردی-فارسی آموزش پذیر مقطع ابتدایی مبتلا به سندرم داون در مدارس شهر ایلام بوده که همه از نظر شنوایی و اندام های گفتاری طبیعی بودند و در مجموع مشتمل بر ده نفر بوده اند. از آزمون رایج و استاندارد آواشناسی کردی و فارسی متداول در مدارس استثنایی برای استخراج فرآیندهای واجی استفاده شده و هم چنین تجزیه و تحلیل داده ها به کمک نرم افزار SPSS و استفاده از آزمون t انجام شده است.
یافته های پژوهش: تحلیل انجام شده بر روی داده های تحقیق نشان داد که بین عملکرد زبانی بیماران در دو زبان کردی و فارسی تفاوت معناداری وجود ندارد و اختلالات واجی آن ها در دو زبان تقریباً به یک میزان است. علاوه بر آن هیچ گونه ارتباط معناداری بین جنسیت و اختلالات واجی در اکثر فرآیندهای واجی مشاهده نشد، و عملکرد دخترها و پسرها تقریباً یکسان بود، و صرفاً فرآیندهای جانشینی، و کاهش خوشه ای بین پسران و دختران، دارای تفاوت معناداری بود(P<۰,۰۰۲).
بحث و نتیجه گیری: در مجموع بررسی ارتباط بین متغیرهای جنسیت، زبان و فرآیندهای واجی نشان می دهد، که ارتباط معناداری بین نوع زبان و جنسیت و آگاهی واجی وجود نداشته است و خطاهای واجی ممکن است ناشی از انحراف باشد.
