مقدمه: گیاه خر زهره (Neirum oleander) که به طور وسیع در جهان کشت می شود، در سراسر کشور ما نیز یافت می شود. نکته مهم در مورد این گیاه این است که قسمت های مختلف آن برای انسان و حتی حیوانات فوق العاده سمی است. هدف از مطالعه حاضر بررسی‌ آثار توکسیک عصاره الکلی گیاه اولئاندر بر تغییرات سطوح آنزیم های تروپونین و کراتینین کیناز در کنار بررسی ضایعات پاتولوژیک بافتهای قلب و مغز است.

مواد و روش ها: در این مطالعه، دوز های مختلف عصاره الکلی گیاه (چهار دوز۱۰، ۵/۱۲، ۱۵ و ۲۰ میلی لیتر بر کیلوگرم وزن بدن (ml/BW)) به گروه های هشت تایی رت خورانده شد. در روزهای مختلف، به منظور بررسی تغییرات آنزیم های مرتبط با آسیب های قلبی و مغزی این گیاه، آنزیم های تروپونین قلبی و کراتینین کیناز  (CK)، از حیوانات خونگیری به عمل آمد. در نهایت، به منظور بررسی ضایعات هیستو پاتولوژیک، از هر گروه پنج موش یوتنایز شد و از بافت های مغز و قلب نمونه برداری انجام شد.

یافته های پژوهش: نتایج مطالعه اختلاف آماری معنی داری (۰۵/۰P<) را در میزان تغییرات آنزیم های CK (۶-۷ برابر گروه کنترل) و تروپونین (۱۱ برابر گروه کنترل) در تمامی گروه ها نشان داد که این نتایج بیانگر آسیب حاد به مغز و قلب می باشد. ضایعات پاتولوژیک که وابسته به دوز بودند، در بافت قلب شامل خونریزی، پرخونی و لیز فیبریل های عضلانی و در بافت مغز شامل پرخونی و ادم شدید اطراف عروقی و اطراف نورونی بودند. در دوزهایml/BW ۱۵ و ۲۰، در بافت مغز خونریزی های کانونی همراه با نکروز میعانی نیز مشاهده شدند.

بحث و نتیجه گیری: با توجه به یافته های این پژوهش به نظر می رسد که این گیاه باعث آسیب حاد قلبی و مغزی می شود که نتایج پاتولوژی و بیوشیمیایی به دست آمده، موید این مطلب می باشند.