مقدمه: در طول دهۀ گذشته، جراحی سزارین در جهان به‌طور چشمگیری رو به افزایش بوده است. در انجام این عمل جراحی از دو روش بیهوشی عمومی و بی‌حسی داخل نخاعی استفاده می‌شود. انتخاب روش بیهوشی یکی از عوامل تأثیرگذار بر آپگار نوزادان پس از جراحی است؛ ازاین‌رو، این مطالعه با هدف مقایسۀ آپگار نوزادان پس از جراحی سزارین به روش القای بیهوشی عمومی و روش بی‌حسی داخل نخاعی در شهر رفسنجان از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۰ صورت گرفت.
مواد و روشها: این مطالعه از نوع کارآزمایی بالینی دوسوکور است که روی ۶۹ مادر باردار به روش نمونه‌گیری در دسترس انجام شد، به‌طوری‌که زنان کاندید سزارین با صلاح‌دید متخصص بیهوشی، شرایط فیزیکی، وضعیت نوزاد و رضایت مادر در یکی از گروه‌های بی‌حسی نخاعی یا بیهوشی عمومی به روش بلوک جایگشتی قرار می‌گرفتند. نمونه‌های مطالعه بر اساس معیارهای ورود به مطالعه به دو گروه تقسیم شدند: گروه اول (۳۴ نفر) تحت القای بیهوشی عمومی با mg/kg ۲-۱ کتامین به همراه mg/kg ۲ پروپوفول قرار گرفت و گروه دوم (۳۵ نفر) تحت بی‌حسی داخل نخاعی با mg ۵ بوپیواکائین ۵ درصد قرار گرفت؛ سپس نمرۀ آپگار نوزاد در دقایق ۱، ۵، ۱۰ و ۱۵ توسط مقیاس نمره‌دهی آپگار از طریق ۵ معیار ظاهر، ضربان قلب، گریه، حرکات چابکی و تنفس بررسی و ثبت شد که هر معیار از صفر تا دو عدددهی می‌شود و در پایان، جمع امتیاز پنج بخش داده‌شده نمرۀ آپگار نوزاد را مشخص می‌کند. به‌منظور ﻣﻘﺎیﺴﻪ نمرۀ آپگار نوزادان در دو روش بیهوشی عمومی و بی‌حسی داخل نخاعی، در دقیقه‌های ۱، ۵، ۱۰ و ۱۵ از تحلیل واریانس دوطرفه با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده گردید. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار SPSS vol,۲۱ استفاده و سطح معنی‌داری در آزمون‌ها ۰۵/۰ در نظر گرفته شد.
یافته های پژوهش: میان متغیرهای دموگرافیک (سن مادر، سن حاملگی، جنسیت نوزاد، وزن هنگام تولد نوزاد، مدت زمان عمل جراحی و تعداد چندقلوها) و نوع روش بیهوشی به‌کاررفته در دو گروه تفاوت معنی‌داری وجود نداشت که نشان می‌‌دهد، دو گروه از لحاظ این متغیرها همسان بودند (P>۰,۰۵). با استفاده از روش آنالیز اندازه‌گیری‌های مکرر مشخص شد که میانگین نمرۀ آپگار نوزادان در دو گروه که تحت بیهوشی عمومی و بی‌حسی نخاعی قرار گرفته بودند، اختلاف معنی‌داری ندارد (P=۰,۲۱۳، df=۲، F=۱,۵۷۸). بااین‌حال، افزایش نمرات آپگار با گذشت زمان از نظر آماری معنی‌‌دار بود (P<۰,۰۰۰۱، df=۱,۸۳۶، F=۲۰۸,۱۹۲)؛ به این معنا که در هر دو گروه، صرف‌نظر از روش بیهوشی، با گذشت زمان نمرۀ آپگار روند افزایشی داشت؛ همچنین اثر متقابل نوع بیهوشی و زمان ارزیابی نیز معنی‌‌دار نبود (P=۰,۳۳۴، df=۱,۸۳۶، F=۱,۰۶۲) که نشان می‌‌دهد، الگوی افزایش نمرۀ آپگار با گذشت زمان در هردو روش بیهوشی مشابه بود.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه برخلاف بیشتر مطالعات نشان داد، در زنان کاندید سزارین، میان انتخاب روش بیهوشی با نمرۀ آپگار نوزادان ارتباط معنی‌داری وجود ندارد؛ پس می‌توان نگاه مغرضانه و انتخابی به بی‌حسی‌های ناحیه‌ای و به‌ویژه بی‌حسی داخل نخاعی را تعدیل کرد و انتخابی بودن هر روش را به ارزیابی کامل مادر و جنین مشروط نمود.
