---

مقدمه: امروزه از طب مکمل به طور گسترده در درمان استفاده شده و مقالات زیادی در زمینه فواید آن منتشر گشته، اما مواردی مبنی بر عدم مزایای آن نیز وجود دارند. این عدم توافق لزوم بررسی همه جانبه ای در مورد روش‌های مختلف طب مکمل را نشان می‌دهد، که هدف این تحقیق است. مواد و روش ها: تعداد ۷۱۴۶۸ مقاله مرتبط با طب مکمل چاپ شده از سال ۲۰۰۰ به بعد در سایت‌های pubmed، sciencedirect و springer جستجو و ذخیره شدند. تمامی این مقالات مورد مطالعه قرار گرفته و روش‌های مختلف به کار برده شده، بیماری‌های مورد درمان گزارش شده، و نتیجه نهایی ذکر شده در مورد اثر درمانی طب مکمل تعیین شدند. یافته های پژوهش: بیماریهای سیستم عصبی و مسائل روانی با ۲/۲۴درصد و استفاده از گیاهان با ۱/۳۰ درصد موارد به ترتیب شایعترین موضوع مورد درمان و روش مورد استفاده بودند. در مجموع ۶/۹۱ درصد مقالات به اثر مثبت ناشی از طب مکمل در درمان اشاره کرده و ۸/۴۴ درصد از همین مقالات ذکر شده بر لزوم تحقیقات بیشتر برای تعیین اثر و مکانیزم عمل روشهای طب مکمل تاکید داشتند. بحث و نتیجه گیری: گزارش بسیار مثبت محققان از استفاده از طب مکمل در درمان بیماریهای شایع، لزوم توجه جدی به آموزش روشهای طب مکمل را نشان داده و اختلاف فاحش بین استفاده از روشهای مختلف طب مکمل و بیماریهای مورد درمان، نشان دهنده این است که رویکرد به طب مکمل می‌تواند تابعی از فرهنگ و قومیت باشد.

---

مقدمه: کتان (Linum usitatissimum L.) گیاهی از خانوادۀ Linaceae است که در محصولات بهداشتی، غذایی و صنعتی استفاده می‌شود. از ترکیبات دارای فعالیت زیستی که در بذر کتان یافت می‌شود، می‌توان به لینولنیک‌اسید، لینولئیک‌اسید، لیگنان، پپتید‌های حلقوی، پلی‌ساکاریدها، آلکالوئیدها و سیانوژنیک گلیکوزیدها اشاره کرد. تحقیقات اخیر بیانگر آن است که دانه‌های بذر کتان سبب کاهش کلسترول، تثبیت قند خون، جلوگیری از پوکی استخوان، کمک به کاهش وزن، تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرطان می‌شوند. هدف از انجام این تحقیق بررسی فیتوشیمیایی، توان آنتی‌اکسیدانی و محتوای فنلی عصارۀ حلال‌های مختلف بذر کتان و بیوسنتز نانوذرات نقره و طلا با استفاده از این عصاره است.

مواد و روش‌ها: برای بررسی توان آنتی‌اکسیدانی و محتوای فنلی بذر کتان، عصارۀ بذر کتان با استفاده از سه حلال مختلف اتیل‌استات، دی‌کلرومتان و نرمال‌هگزان، با روش سوکسله استخراج شد. برای شناسایی ترکیبات شیمیایی عصاره، از آزمون‌های فیتوشیمیایی استفاده گردید. در ادامه، برای سنتز نانوذرات طلا و نقره، به ترتیب از نمک‌های,۳H_۲O ،HAuCl_۴، AgNO_۳ و عصارۀ دی‌کلرومتان بهره گرفته شد. برای مشخصه‌یابی نانوذرات سنتزشده، از تکنیک‌های گوناگونی ازجمله اسپکتروفتومتری فرابنفش- مرئی (UV-Vis) استفاده گردید؛ همچنین از میکروسکوپ الکترونی عبوری(TEM)  و تکنیک آنالیز اندازۀ نانوذرات، برای بررسی شکل، اندازه و تعیین میزان توزیع نانوذرات استفاده شد.
یافته‌های پژوهش: پس از استخراج عصاره‌های مختلف بذر کتان، برای شناسایی کیفی متابولیت‌های ثانویۀ موجود در عصاره، از آزمون‌های فیتوشیمیایی مختلف و معرف‌های گوناگون استفاده گردید. نتایج بیانگر حضور فلاونوئیدها، آلکالوئید و استروئید و حضور نداشتن تانن‌ و ساپونین بود. بیشترین و کمترین مقدار ترکیبات فنلی، به ترتیب مربوط به عصارۀ دی‌کلرومتان و ان- هگزان بذر کتان بود. بالاترین خاصیت آنتی‌اکسیدانی برای عصارۀ استخراج‌شده از بذر کتان با استفاده از حلال دی‌کلرومتان به دست آمد. پس از سنتز نانوذرات طلا و نقره، رنگ محلول‌های کلوئیدی نانوذرات تهیه‌شده، به ترتیب بنفش و زرد شد. طیف‌های جذبی حاصل از محلول‌های نانوذرات طلا و نقره، طول موج‌های ماکزیمم به ترتیب ۵۲۵ و ۴۲۰ نانومتر را نشان دادند که خود بیانگر طول موج مشخص برای این نانوذرات هستند. مطالعات میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد که نانوذرات طلا و نقره سنتزشده، شکل کروی با توزیع یکنواخت و قطرهای میانگین، به ترتیب ۴۰ و ۹۰ نانومتر دارند.
بحث و نتیجه‌گیری: نتایج به‌دست‌آمده به‌وضوح نشان داد که استفاده از حلال‌های گوناگون، بر میزان استخراج محتوی فنلی کل تأثیر داشته است؛ همچنین ارتباط مستقیمی میان میزان فنل کل و نتایج به‌دست‌آمده از سنجش توان آنتی‌اکسیدانی موجود در عصاره‌ها دیده شد. نانوذرات طلا و نقره نیز با کمک عصارۀ حاصل از بذر کتان، به‌سادگی تهیه شدند.