---

مقدمه: سرطان در حال حاضر، دومین عامل مرگ و میر در جهان است و در بین انواع آن، سرطان سینه شایع‌ ترین سرطان در بین زنان می ‌باشد. یکی از روش ‌های درمان این بیماری پرتودرمانی می ‌باشد که در آن برای بالا بردن بازده درمان می‌توان از حساس‌ کننده‌ های پرتویی استفاده کرد. برخی از نانو ذرات به دلیل بالا بردن سمیت سلولی با ایجاد استرس ‌اکســیداتیو و افزایش رادیکال ‌هــای آزاد درون سلول ‌ها از جمله ROS (Reactive Oxygen Species)، می‌ توانند به‌ عنوان حساس ‌کننده مطرح شوند. در این مطالعه اثر هم ‌زمان نانو ذره دی ‌اکسیدتیتانیوم و پرتو گاما بر رده سلولی سرطان سینه انسانی به ‌منظور دستیابی به یک حساس‌ کننده پرتویی مناسب، بررسی گردید. مواد و روش ‌ها: پس از کشت رده سلولی سرطان سینه در محیط آزمایشگاهی، این سلول‌ ها به‌ صورت هم ‌زمان تحت تابش گاما با دوز Gy ۲ و غلظت µg/ml ۳۰ از کریستال‌ های آناتاز و روتایل نانوذره دی ‌اکسیدتیتانیوم قرار گرفته و درصد بقای سلول‌ ها توسط سنجش MTT محاسبه گردید. یافته‌ های پژوهش: اعمال نانوذره به‌ تنهایی به‌طور متوسط باعث کاهش ۵۰ درصدی بقا در کلیه گروه‌ های آزمایشــی شد. سلول ‌هایی که به ‌طور هم‌ زمان تحت اثر تابش و نانو ذره قرار ‌گرفته بودند، درصد بقای کمــتری از سلول ‌هایی که تنها تحت اثر تابش و یا نانو ذره بودند، داشتند. میزان این تاثیر وابسته به نوع کریستال و دوز نانو ذره بود. بحث و نتیجه ‌گیری: نانو ذره دی ‌اکسیدتیتانیوم به دلیل ایجاد ROS و افزایش سمیت سلولی، باعث افزایش حساسیت سلول ‌های سرطانی سینه به تابش گاما می‌شود. کریستال آناتاز به‌ دلیل داشتن ناحیه سطحی بزرگ ‌تر و تولید بیشتر رادیکال ‌آزاد، اثر شدیدتری نسبت به کریســتال روتایل دارد. بنا بر این می ‌توان از این ذره به عنــوان عامل حساس ‌کننده پرتویی استفاده نمود.

---

مقدمه: سرطان در حال حاضر، دومین عامل مرگ و میر در جهان است. سرطان معده جزء سرطان‌های با مرگ‌و میر بالا (در حدود ۷۰%) بوده که شیوع آن در مردان دو برابر زنان بوده و در کشورهای آسیای شرقی شیوع بیشتری دارد. یکی از روش‌های درمان سرطان پرتودرمانی می‌باشد که می‌توان برای بالا بردن بازده درمانی در آن، از حساس‌کننده‌های پرتویی استفاده کرد. برخی از نانوذرات به دلیل بالا بردن سمیت سلولی با ایجاد استرس‌اکسیداتیو و افزایش رادیکال‌های آزاد درون سلول‌ها از جمله ROS (Reactive Oxygen Species)، قابلیت به‌کارگیری به‌عنوان حساس‌کننده را دارند. در این مطالعه اثر هم‌زمان نانوذره تیتانا و پرتو گاما بر رده سلولی سرطان معده انسانی، بررسی گردید. مواد و روش‌ها: پس از کشت رده سلولی سرطان معده انسانی در محیط آزمایشگاهی، این سلول‌ها به‌صورت هم‌زمان تحت تابش گاما با دز Gy ۲ و غلظت µg/ml ۳۰ از کریستال‌های آناتاز و روتایل نانوذره تیتانا قرار گرفته و درصد بقای سلول‌ها توسط سنجش MTT محاسبه گردید. یافته‌های پژوهش: اعمال نانوذره به‌تنهایی به‌طور متوسط باعث کاهش ۷۰ درصدی بقا در کلیه گروه‌های آزمایشی شد. سلول‌هایی که به‌طور هم‌زمان تحت اثر پرتو و نانوذره قرار‌گرفته بودند، درصد بقای کمتری از سلول‌هایی که تنها تحت اثر پرتو و یا نانوذره بودند، داشتند. میزان این تأثیر وابسته به نوع کریستال و دز نانوذره بود. بحث و نتیجه‌گیری: نانوذره تیتانا به دلیل ایجاد ROS و افزایش سمیت سلولی، باعث افزایش حساسیت سلول‌های سرطانی معده به تابش گاما می‌شود. کریستال آناتاز به‌دلیل داشتن ناحیه سطحی بزرگ‌تر و تولید بیشتر رادیکال‌آزاد، اثر شدیدتری نسبت به کریستال روتایل دارد. بنابراین می‌توان از این ذره به عنوان عامل حساس‌کننده پرتویی استفاده نمود.

---

زمینه: ناتوانی در بازشناسی بیان چهره‌ای هیجان ممکن است باعث ایجاد نقایص خاص در عملکرد اجتماعی بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی شود. هدف پژوهش حاضر مقایسه بازشناسی بیان چهره ای هیجان در بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی پارانوئید، آشفته و افراد بهنجار می‌باشد. روش‌ها: روش پژوهش حاضر علی - مقایسه ای است. نمونه پژوهش شامل ۶۰ بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی( ۳۰ نفر پارانوئید و۳۰ نفر آشفته) و ۳۰ نفر از افراد بهنجار بودند، که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از آزمون بازشناسی بیان چهره‌ای هیجان استفاده شده است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل واریانس چند متغیری و آزمون تعقیبی LSD استفاده شد. یافته‌ها: نتایج نشان داد که بین سه گروه در بازشناسی بیان چهره‌ای هیجانات شادی، غم، تعجب، خشم و تنفر تفاوت معنی‌دار وجود دارد (۰۵/۰>P) و افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در بازشناسی چهره‌ای هیجانات فوق نقص دارند. همچنین افراد مبتلا به اسکیزوفرنی پارانوئید از نظر بازشناسی بیان چهره‌ای هیجانات غم و تعجب بهتر از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی آشفته عمل کردند. نتیجه‌گیری: نقص در بازشناسی بیان چهره‌ای هیجان در بیماران اسکیزوفرنی عمیق‌تر از افراد بهنجار می‌باشد، همچنین این نقایص در بیماران آشفته برجسته‌تر از بیماران پارانوئید می‌باشد. این نتایج تلویحات مهمی برای پیگیری و درمان مبتلایان به اسکیزوفرنی دارد.

---

مقدمه: پرتودرمانی خارجی یکی از روش‌ های درمان سرطان‌ است که همواره دغدغه دز رسیده به ارگان ‌های در خطر در آن وجود دارد. هدف از این مطالعه اندازه ‌گیری دز سطحی و عمقی در فنتوم آنتروپومورفیک و هم چنین دز سطحی در بیماران مبتلا به سرطان مری فوقانی می ‌باشد. مواد و روش ‌ها: در این تحقیق اندازه‌ گیری دز سطحی و عمقی در فنتوم و دز سطحی در بیماران مبتلا به سرطان مری فوقانی صورت پذیرفت. فنتوم دارای محل ‌هائی برای قرارگیری دزیمتر ترمولومینسانس در نواحی چشم، پاروتید، غدد زیرفکی، تیروئید، ستون فقرات، جناغ و نای می ‌باشد. با توجه به این که درمان فوق در دو فاز صورت می‌ پذیرد، اندازه ‌گیری توسط دزیمتر ترمولومینسانس در هر دو فاز درمان انجام شد. در فاز اول، درمان با استفاده از تکنیک دو باریکه موازی-مقابل(قدام و خلف) و دز ۲ گری در هر جلسه انجام شده و در فاز دوم، درمان با تکنیک سه باریکه(دو باریکه مایل و یک باریکه قدام) و دز ۸/۱ گری در پنج جلسه انجام پذیرفت. یافته ‌های پژوهش: در نواحی خارج از میدان درمان مانند پاروتید و چشم مقادیر دز اندازه‌ گیری شده در گستره ۵/۷-۳۶/۱ سانتی‌ گری می‌ باشد. دز تیروئید در دو فاز متفاوت است؛ در فاز اول تیروئید داخل میدان درمان واقع شده و دز آن در فنتوم ۸۸/۰±۸۴/۳۰ سانتی‌ گری و در فاز دوم خارج از میدان درمان بوده و دز آن ۱۱/۰±۰۴/۵ سانتی ‌گری به ‌دست آمد، در حالی‌ که دز تیروئید در بیماران در فاز اول درمان ۸۴/۱۰±۷۸/۱۰۷ سانتی ‌گری و در فاز دوم ۱۷/۱±۷۳/۶ به‌ دست آمد. در سایر نواحی اندازه‌ گیری اختلاف قابل توجهی با مقادیر محاسبه شده توسط سیستم طراحی ‌درمان ندارد. بحث و نتیجه‌ گیری: با مقایسه دز به‌ دست آمده از سیستم طراحی‌ درمان و دز اندازه‌ گیری شده توسط دزیمتر ترمولومینسانس ملاحظه می ‌شود که این مقادیر اختلاف کمی در نقاط خارج از ناحیه درمان دارند که ناشی از پرتوهای پراکنده می‌ باشد. با توجه به نتایج به ‌دست آمده، توجه به تیروئید با توجه به نقش حیاتی قابل ‌توجه و ریسک پرتوگیری بالا، در هنگام تعیین میدان ‌های درمان ضروری است.

---

مقدمه: پرتودرمانی نقش مهمی در درمان تومورهای خوش‌ خیم و بدخیم سیستم اعصاب مرکزی ایفا می‌ کند. پرتو درمانی علاوه بر از بین بردن سلول ‌های سرطانی، به بافت ‌های سالم نیز آسیب می ‌رساند. هدف از این مطالعه تعیین دز جذبی کیاسما، عدسی چشم، عصب بینایی، شبکیه، پاروتید، تیروئید و غدد بزاقی زیرفکی در پرتودرمانی تومورهای لوب فرونتال مغز می ‌باشد. مواد و روش‌ ها: یک فنتوم سر و گردن با استفاده از استخوان طبیعی انسان و ترکیب پارافین و نمک‌ طعام به‌ عنوان ماده معادل ‌بافت ساخته شد. شش استوانه از جنس ماده فنتوم ساخته شده و درون آن ها شیارهایی برای قرار دادن TLD تعبیه گردید. طراحی ‌درمان روی فنتوم انجام شده و دز جذبی هر یک از ارگان ‌ها از طریق هیستوگرام حجمی دز(DVH) به ‌دست آمد. در ادامه فنتوم تحت ‌تابش با دستگاه شتابدهنده خطی قرار گرفته و دز جذبی هر یک از ارگان‌ ها با قرائت TLD ها به ‌دست آمد. یافته ‌های پژوهش: در هر دو روش، دز کلیه ارگان‌ ها به ‌جزء یکی از عدسی‌ ها در محدوده مجاز قرار داشت. در کلیه ارگان ‌ها به ‌جزء تیروئید و غدد بزاقی زیرفکی اختلاف بین مقادیر دز جذبی حاصل از محاسبات سیستم طراحی ‌درمان و اندازه ‌گیری مستقیم روی فنتوم کمتر از ۵ درصد بود. نتایج حاصل، تخمینی از میزان عوارضی که در اثر پرتودرمانی این ناحیه از مغز ایجاد خواهد شد، می‌ دهد. هم چنین می ‌توان سیستم طراحی درمان را از طریق مقادیر حاصل از اندازه ‌گیری مستقیم روی فنتوم ارزیابی کرد. بحث و نتیجه ‌گیری: یافته ‌ها تفاوتی در محدوده ۱/۱ درصد تا ۵ درصد بین مقادیر سیستم طراحی ‌درمان و اندازه‌ گیری مستقیم، برای کلیه ارگان‌ ها به ‌جزء غدد بزاقی و تیروئید نشان می ‌دهد که می ‌تواند به ‌علت این باشد که غدد بزاقی و تیروئید در فاصله زیادی نسبت به میدان اولیه اشعه قرار دارند؛ خوانش TLD در این نواحی اگر چه کم است، اما با مقدار نشان داده شده در سیستم طراحی‌ درمان که عدد کمتری را نشان می‌ دهد متفاوت بوده که می‌ تواند به‌ علت پرتوهای پراکنده‌ ای باشد که سیستم طراحی ‌درمان قادر به اندازه‌ گیری دقیق آن ها نیست.

---

مقدمه: سیکلو فسفامید به عنوان یک داروی شیمی ­درمانی که به صورت گسترده مورد استفاده قرار می­ گیرد اثرات جانبی متعددی نظیر سمیت­ های تولید مثلی را موجب می ­گردد. هدف مطالعه حاضر ارزیابی اثرات محافظتی احتمالی لاکتو فرین با ویژگی­ های ضد التهابی و آنتی ­اکسیدانت در برابر سمیت تولید مثلی سیکلو فسفامید در موش می ­باشد.
مواد و روش ­ها: برای انجام این مطالعه تجربی،  ۳۲ موش ماده بالغ نژاد NMRI به چهار گروه­ هشت ­تایی تقسیم شدند. دو گروه از موش ­ها سیکلو فسفامید را به میزان ۲۰۰ میلی ­گرم بر کیلو گرم وزن بدن به صورت داخل­صفاقی در روز های ۱ و ۱۴ دریافت کردند. یک گروه از گروه­ های فوق، لاکتو فرین را به میزان ۲/۰ میلی ­گرم بر کیلو گرم وزن بدن به صورت خوراکی چهار ساعت پس از تجویز سیکلو فسفامید دریافت می ­نمود. گروه شاهد و گروهی که تنها لاکتو فرین را دریافت می­کرد نیز در نظر گرفته شد. باروری آزمایشگاهی پس از ۲۸ روز در تمامی حیوانات مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته ­های پژوهش: تجویز سیکلو فسفامید کاهش معنی ­داری را در میزان باروری و بلاستوسیست ­زایی سبب گردید. تجویز هم زمان لاکتو فرین با سیکلو فسفامید فراسنجه ­های فوق را به سمت مقادیر طبیعی سوق داد.
بحث و نتیجه ­گیری: از یافته­ های این پژوهش چنین بر می ­آید که لاکتو فرین می ­تواند واجد اثرات محافظتی بالقوه­ ای در سمیت ­های تولید مثلی ناشی از سیکلو فسفامید باشد.
 

---

مقدمه: ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک(HSV-۱) حاوی DNA پوشش دار است که در خانواده هرپس ویریده قرار دارد. این ویروس عامل عفونت های مختلف در سراسر جهان است. استفاده گسترده از آسیکلوویر منجر به ایجاد سویه‌ های  HSVمقاوم به آن شده است بنا بر این نیاز به یافتن مواد جدید که دارای اثر ضد ویروسی باشند ضروری است. لعل‌کوهستان از گیاهان دارویی ایران است که برای اهداف مختلفی به ویژه درمان ناراحتی های گوارشی و تخفیف درد استفاده می شود. تاکنون هیچ گزارشی در زمینه اثر ضد ویروسی این گیاه وجود ندارد؛ لذا هدف از این مطالعه بررسی اثر ضد ویروسی عصاره متانولی گل های لعل کوهستان علیه ویروس هرپس سیمپلکس نوع یک در شرایط آزمایشگاهی بود.
مواد و روش ها: در این مطالعه آزمایشگاهی عصاره متانولی پودر خشک شده گیاه به وسیله روش خیساندن به دست آمد. سپس حلال توسط  دستگاه تقطیر در خلا تبخیر شد. سمیت سلولی و اثر ضد ویروسی به وسیله روشMTT  بر رده سلولی Vero بررسی گردید. کشت سلولی قبل از عفونت، هنگام عفونت و بعد از عفونت با عصاره تیمار شد و اثر ضد ویروسی آن مورد بررسی قرار گرفت.
یافته های پژوهش: غلظتی از عصاره که توانست ۵۰ درصد ســـلول هـــایVero  را از بین ببرد بالاتر از ۱۵۰۰ میکروگرم در میلی لیتر اندازه ‌گیری شد. هم چنین نتایج نشان دادند زمانی‌که عصاره و ویروس با هم مخلوط گردند بیشترین اثر ضد ویروسی(۷۵/۴۳ درصد) به ‌دست می آید.
بحث و نتیجه گیری: عصاره متانولی مورد پژوهش در برابر HSV-۱ اثر ضد ویروسی متوسطی را نشان داد.

---

مقدمه: سقط مکرر به عنوان سه یا بیش از سه سقط قبل از هفته بیستم بارداری تعریف می شود و در ۲۰-۱۵ درصد از بارداری ها رخ می دهد. Glucose Regulated Protein۷۸  از پروتئین های شبکه اندوپلاسمی است که بر سطح سلول های تروفوبلاست بیان می شود. هدف از این مطالعه بررسی حضور آنتی بادی ضد GRP۷۸ در زنان مبتلا به سقط های مکرر است.
مواد و روش ها: در یک مطالعه مورد-شاهدی، از میان مراجعین به مرکز ناباروری دانشگاه علوم پزشکی شیراز از سال ۱۳۹۳ تا ۱۳۹۵، ۳۸ زن با سابقه سقط مکرر خود به خود با علت نامشخص به عنوان گروه بیمار و ۴۲ زن بدون سابقه سقط مکرر و دارای حداقل دو باروری موفق، به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. میزان آنتی بادی علیه GRP۷۸ در هر دو گروه با روش الیزا اندازه گیری شد. هم چنین بیان این پروتئین در دو گروه کنترل و بیمار، در بافت جفت با روش وسترن بلات بررسی شد.
یافته های پژوهش: در این مطالعه، بیان GRP۷۸ بر سطح سلول های تروفوبلاست با استفاده از روش وسترن بلات در هر دو گروه بیمار و کنترل نشان داده شد. هم چنین با استفاده از روش الیزا آنتی بادی علیه GRP۷۸ در سرم افراد بیمار و کنترل مشخص گردید. با وجود این که میزان این آنتی بادی در افراد بیمار کمتر از افراد سالم بود اما این اختلاف از نظر آماری تفاوت معناداری نداشت(P=۰,۱)
بحث و نتیجه گیری: نتایج به دست آمده در این پژوهش نتوانست ارتباط معناداری بین میزان آنتی بادی در افراد بیمار و افراد سالم را نشان دهد.
 
 

---

مقدمه: استرس اکسیداتیو ناشی از درمان با بوسولفان موجب کاهش قدرت باروری می گردد، لذا در این تحقیق نقش محافظتی کروسین بر تغییرات بافت شناسی تخمدان مورد مطالعه قرار گرفت.
مواد و روش ها: در این بررسی ۳۰ سر موش کوچک آزمایشگاهی نژاد NMRI بالغ با وزن ۲۵-۲۲ گرم در ۶ گروه مساوی در یک دوره ۲۱ روزه مورد مطالعه قرار گرفتند. گروه کنترل حلال بوسولفان(DMSO+PBS) به صورت داخل صفاقی(IP) تک دوز به حجم ml ۱/۰ و گروه کنترل شم فقط بوسولفان IP،  mg/kg۱۰ تک دوز، دریافت کردند. گروه ‌های تجربی شماره ۱، ۲، ۳ کروسین را به ترتیب با دوزهای mg/kg/day, IP۱۰۰، ۲۰۰، ۴۰۰ به همراه بوسولفان IP،  mg/kg۱۰ تک دوز دریافت نمودند. گروه کنترل مثبت فقط کروسین با دوز  mg/kg/day, IP۴۰۰ دریافت نمود. پس از پایان دوره درمان حیوانات به وسیله دوز بالای کتامین آسان کشی شدند. تخمدان ‌های چپ جهت مطالعه ریز سنجی بافتی مورد نمونه برداری قرار گرفتند. داده‌ های حاصله با استفاده از نرم افزار SPSS و روش آماری ANOVA یک طرفه و تست تعقیبی Bonferroni مورد مقایسه قرار گرفتند و اختلاف ها در سطح P<۰,۰۵ معنی ‌دار توصیف گردیدند.
یافته ‌های پژوهش: در این مطالعه مشخص شد که خاصیت آنتی اکسیدانتی کروسین قادر است استرس اکسیداتیو القاء شده توسط بوسولفان را خنثی نموده و موجب رشد بیشتر فولیکول های تخمدانی سالم و کاهش میانگین تعداد فولیکول های آترتیک در مقایسه با گروه دریافت کننده بوسولفان گردد. ضمناً، این مطالعه نشان داد که اثر کروسین وابسته به دوز بوده و در اغلب پارامترها با دوز mg/kg ۲۰۰ دارای اثر بهتری بود.
بحث و نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که کروســـین قـــادر است به‌ طور قابل توجهی از عوارض جانبی مخرب بوسولفان در رشد فولیکول ‌های تخمدانی را بکاهد.

---

مقدمه: اســتر­های فتالات که پرکاربردترین آن­ ها دی اتیل هگزیل فتالات(DEHP) می ­باشد و در ساخت ادوات پلاستیکی مورد استفاده قرار می ­گیرند، آلوده کننده­ های خطرساز محیط زیست می ­باشند و بر دستگاه­ های بدن از جمله دستگاه تولید مثل اثرات سمی دارند. هدف از این مطالعه بررسی اثرات بومادران(Achillea millefolium) بر اسپرم موش ­های صحرایی تحت تاثیر قرار گرفته با DEHP بود.
مواد و روش ­ها: در این مطالعه، ۴۵ سر موش صحرایی نر به طور تصادفی به ۹ گروه تقسیم شدند. ­۱-کنترل، ۲-­شم با دریافت روزانه روغن ذرت، ۳-دریافتmg/kg/day  ۷۵ عصاره هیدروالکلی گل بومادران، ۴-دوز پایین فتالات(DEHP۱)، ۵-دوز پایین فتالات+بومادران(DEHP۱+A)، ۶-دوز متوسط فتالات(DEHP۲)، ۷-دوز متوسط فتالات+بومادران(DEHP۲+A)، ۸-دوز بالا(DEHP۳) فتـــــالات، ۹-دوز بـــالای فتالات+بومادران(DEHP۳+A). همه گروه ­ها به جز کنترل به صورت گاواژ به مدت ۴۰ روز مداوم تیمار شدند. پس از آسان کشی، اسپرم جهت بررسی پارامتر­های اسپرمی از دم اپیدیدیم استحصال گردید. داده ­های با استفاده از آزمون آماری آنوا و تست تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل شدند.
یافته های پژوهش: دی اتیل هگزیل فتالات باعث کاهش معنی دار(P<۰,۰۵) در تعداد، زنده مانی، تحرک و بلوغ هسته اسپــرم و افزایش معنی­ دار شکست DNA هسته ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌اسپرم در مقایسه با گروه کنترل شده­­ است. بومادران اثر مثبتی بر این پارامتر­ها داشته است.
بحث و نتیجه گیری: به نظر می­ رسد بومادران با داشتن اثرات آنتی اکسیدانی می ­تواند باعث کاهش اثرات نامطوب ناشی از دی اتیل هگزیل فتالات بر پارامتر­های اسپرم می­ گردد.

---

مقدمه: کاهش اندازۀ سلول و افزایش قطر هسته که ناشی از تغییر میزان DNA در هسته است، می‌تواند شاخصی برای نمایش زودرس تغییرات بدخیمی باشد. هدف از مطالعۀ حاضر مقایسۀ اندازۀ سیتوپلاسم و قطر هستۀ سلول‌های مخاط باکال در افراد سیگاری و غیرسیگاری در یک بررسی سیتومرفومتریک با استفاده از رنگ‌های فلوگن و پاپانیکولائو بود.
مواد و روش ها: در این مطالعۀ مورد-شاهدی، اسمیرهای سیتولوژیک مخاط باکال رنگ‌شده با رنگ‌های هیستوشیمیایی فلوگن و پاپانیکولائو به‌دست‌آمده از ۳۰ فرد سیگاری با ۱۵ نمونۀ کنترل، از نظر قطر هسته و اندازۀ سیتوپلاسم مقایسه شدند. تفاوت میانگین اندازۀ سلول، میانگین قطر هسته و نسبت هسته به سیتوپلاسم گروه‌های مورد و شاهد در رنگ‌آمیزی‌های فلوگن و پاپانیکولائو با آزمون Independent Samples t-Test آنالیز گردید.
یافته‌ها: میانگین اندازۀ سیتوپلاسم نمونه‌های سیگاری رنگ‌شده با فلوگن به‌طور معنی‌داری بیشتر از نمونه‌های سیگاری رنگ‌شده با پاپانیکولائو بود (P=۰,۰۱). میانگین قطر هسته و نسبت هسته به سیتوپلاسم نمونه‌های سیگاری رنگ‌شده با فلوگن و پاپانیکولائو تفاوت معناداری نداشت (به‌ترتیب P=۰,۲ و P=۰,۱).
بحث و نتیجه‌گیری: در سلول‌های مخاط باکال افراد سیگاری، رنگ‌آمیزی فلوگن و پاپانیکولائو در نمایش تغییرات مرفومتریک هسته عملکرد مشابهی دارند؛ اما نتایج یکسانی در نمایش اندازۀ سیتوپلاسم ندارند.