مقدمه: رنگ ­های نساجی از عمده ترین ترکیبات آلی هستند که با ورود به فاضلاب ­های صنعتی، مشکلات زیست محیطی متعددی را به همراه خواهند داشت. لذا حذف این آلاینده ­ها از فاضلاب ­ها، حائز اهمیت است. در این مطالعه، کارایی پودر گیاه نی در حذف رنگ راکتیو آبی 19 از فاضلاب سنتتیک نساجی مورد بررسی قرار گرفته است.

مواد و روش ­ها: این تحقیق یک مطالعه تجربی است. جاذب مورد نظر در شرایط آزمایشگاهی تهیه و توسط الک­ های استاندارد ASTM مش 60 و 100 دانه­ بندی شد. در این تحقیق، فاضلاب مصنوعی با دو غلظت مختلف رنگ راکتیو آبی 19 (mg/l 25 و 50) تهیه شد. اثر عواملی از قبیل pH­ (11- 3)، مقدار جاذب(8/0- 2/0گرم در لیتر) و زمان تماس(120– 15 دقیقه و 24 ساعت) بر فرآیند جذب مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به فاکتورهای مورد بررسی، در مجموع 300 نمونه مورد آنالیز قرار گرفت. جهت انجام آزمایشات از ارلن­ های 250 میلی ­لیتری به عنوان راکتور ناپیوسته استفاده شد. سنجش غلظت رنگ باقی مانده در نمونه­ ها با استفاده از اسپکتروفتومتر UV/Visible و در طول موج nm 592 انجام شد. پتانسیل جذب جاذب مورد استفاده در مطالعه با مدل­ های جذب لانگمیر، فروندلیچ و تمکین بررسی شد. به علاوه، سینتیک ­های جذب درجه یک کاذب و درجه دو کاذب نیز جهت ارزیابی الگوی جذب رنگ، مورد بررسی قرار گرفت.

یافته­ های پژوهش: نتایج آزمایش بیانگر بالاترین راندمان حذف رنگ در pH برابر با 3 بود. مطابق با نتایج به دست آمده، بیشترین میزان حذف در 60 دقیقه اول آزمایش به دست آمده است. با افزایش غلظت اولیه رنگ، راندمان حذف کاهش یافته است. نتایج به دست آمده نشان داد که با افزایش مقدار جاذب از 4/0 به 8/0 ­گرم در 100 میلی ­لیتر، راندمان حذف تغییر چندانی ندارد به طوری ­که برای غلظت ­های 25 و 50 میلی­ گرم در لیتر، راندمان حذف به ترتیب از 12/93 درصد به 41/95 درصد و از 83/90 درصد به 96/93 درصد افزایش یافته است. ایزوترم جذب رنگ با استفاده از پودر گیاه نی از مدل ایزوترمی لانگمیر پیروی می کند. بررسی سینتیک جذب نشان ­دهنده تطابق بهتر داده ­ها با سینتیک درجه دو کاذب بوده است.

بحث و نتیجه­ گیری: نتایج به دست آمده از مطالعه حاضر بیانگر مناسب و موثر بودن پودر گیاه نی(در شرایط بهینه آزمایش از نظر pH، مقدار جاذب و زمان تماس) به عنوان جاذب طبیعی در حذف رنگ یود.